Siedem lat po podjęciu przez Brytyjczyków decyzji o opuszczeniu Unii Europejskiej miałem okazję odwiedzić Irlandię Północną, a dokładnie znane z tragicznej historii Zjednoczonego Królestwa miasta Belfast i Londonderry (Derry). Wyjazd naukowy był okazją do ciekawych rozmów i obserwacji uczestniczącej. Refleksjami postanowiłem podzielić się także z czytelnikami strony Stowarzyszenia Studiów Strategicznych.
Continue readingAutor: redaktor (Page 2 of 3)
Przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla pani Narges Mohammadi, działaczce na rzecz praw człowieka w Iranie ożywiło dyskusję na temat możliwości zmiany rządzącego od 1979 roku reżimu. W mediach pojawiło się wiele komentarzy wieszczących rychły upadek rządów Ajatollahów. Gdyby przyjąć za pewnik prezentowane przez wielu autorów założenia, to można by założyć, że los reżimu teherańskiej teokracji jest przesądzony. Rzeczywistość jest jednak zdecydowanie bardziej skomplikowana. Nadzieja na zmianę rządów w Iranie cyklicznie powraca w zachodnich mediach. Poprzednią okazją do wyrażania takich opinii były masowe demonstracje w Teheranie, krwawo stłumione przez reżim w 2022 roku. Ich symbolem stała się śmierć 22-letniej Kurdyjki Mahsy Amini, czego rocznica przypadła na 16 września. Fakty, że ofiarą policji religijnej padła młoda kobieta oraz nagrodzenie Pokojową Nagrodą Nobla również kobiety, Narges Mohammadi, więcej mówią nam o postrzeganiu irańskiej opozycji przez Zachód (gdzie dyskurs feministyczny zajmuje bardzo istotną rolę w debacie publicznej) niż o ewentualnych realnych szansach na zmianę władzy w Teheranie.
Continue readingPrzedstawicielom studiów strategicznych i bezpieczeństwa w naszym kraju zapewne odbiera mowę i zapiera dech, gdy widzą, jak minister obrony narodowej ujawnia wyborcom swojej partii ściśle tajne plany obrony Polski sprzed nieco ponad dekady. Czyniąc tak, ujawnia je całemu światu, w tym Rosji. Tak, ściśle tajne plany obrony Polski sprzed niewielu lat ujawnia nie rosyjski minister obrony, nie na zamkniętym spotkaniu w siedzibie swojego ministerstwa czy FSB gdzieś w Moskwie, lecz polski minister obrony. Tak, ten sam, który ponad pół roku temu nie zareagował na uderzenie rosyjskiej rakiety w polskie terytorium, choć przeleciała ona aż pod Bydgoszcz. Jak wiadomo, znalazł ją spacerowicz, nie wojsko polskie podległe temu ministrowi.
Continue readingW Senacie pojawiła się inicjatywa przygotowania regulacji ustawowych dotyczących usprawnienia współdziałania najwyższych władz państwa w polityczno-strategicznym kierowaniu obronnością. Informowali o niej na łamach „Rzeczpospolitej” Hubert Izdebski, Kazimierz M. Ujazdowski i Jakub Czułba (Kooperacja dla bezpieczeństwa, „Rzeczpospolita” 29 czerwca 2023 r.). To dobra inicjatywa, jako że potrzeba stosownych regulacji w tym względzie wynika ze znaczenia ponadpartyjnej spójności politycznej i ciągłości strategicznej w kierowaniu bezpieczeństwem narodowym. A tymczasem te dwa filary zwłaszcza w ostatnich latach zostały mocno naruszone i wymagają zdecydowanej naprawy i wzmocnienia. Zgadzając się z większością senackich propozycji warto byłoby je uzupełnić o takie zwłaszcza kwestie, jak ustawowe zagospodarowanie konstytucyjnej Rady Gabinetowej, przydatne w szczególności w warunkach wojennych; instytucjonalne i proceduralne zintegrowanie kierowania bezpieczeństwem narodowym na poziomie Rady Ministrów, w tym utworzenie jej zintegrowanego organu pomocniczego; czy też zapewnienie ściślejszego współdziałania ministra obrony narodowej z szefem Sztabu Generalnego w podejmowaniu polityczno-strategicznych decyzji dotyczących Sił Zbrojnych RP.
Continue readingNa szczycie NATO w Wilnie zapadło szereg ważnych dla sojuszu decyzji dotyczących zarówno operacyjnego reagowania na największe obecne wyzwanie i zagrożenie, jakie stanowi rosyjska agresja na Ukrainę, jak i strategicznego dostosowania się NATO do przyszłych warunków nowej zimnej wojny między Rosją a Zachodem. Te przyszłościowe warunki zależą w dużym stopniu od rozwiązania problemu członkostwa Ukrainy w sojuszu. Można tu wyróżnić trzy scenariusze na najbliższe lata, w których Ukraina: pozostaje cały czas poza NATO; staje się i jest przez wiele lat kandydatem do NATO; zostaje w miarę szybko przyjęta do NATO.
Continue readingThe measure of NATO’s modernisation is the degree of technological transformation. This is also realised in public-private partnerships. Today, 90% of the technology used for defence and security is produced by the private sector. Systems developed by Amazon, Google or Starlink, and made available to Ukraine, contribute significantly to its defence effort.
Continue readingZegar Zagłady (ang. Doomsday Clock) to inicjatywa chicagowskich naukowców (głównie przedstawicieli nauk ścisłych) tworzących “Bulletin of the Atomic Scientists”, zapoczątkowana w 1947 r. Publikowany w tym czasopiśmie zegar wskazywał, jak wiele czasu pozostało do północy, która symbolizować miała wojnę nuklearną o katastrofalnych dla ludzkości skutkach. Ten zmyślny publicystyczno-analityczny zabieg w epoce zimnowojennej działał na wyobraźnię wielu – czemu wyraz dawali m.in. artyści – stanowiąc swego rodzaju punkt odniesienia, dający pewien obraz (abstrahując od prawdziwości, o czym dalej), jak „gorąca” jest w danym momencie zimna wojna. Jednak gdy epoka międzyblokowej konfrontacji zakończyła się, a zagrożenie nuklearne nie dotyczyło już konfliktu między mocarstwami przy użyciu takiej broni, ale jej niekontrolowanej proliferacji, Zegar Zagłady, jak się wydaje, pozostał w logice zimnowojennej, często nie przystając do nowych realiów polityki międzynarodowej.
Continue readingZa nami spotkanie przywódców państw NATO w Wilnie. Niezależnie od nieco już standardowej retoryki w komentującej je prasie, mówiącej niemal po każdym takim wydarzeniu o „historycznej wadze”, warto zauważyć, że nie wszystkie szczyty Sojuszu Północnoatlantyckiego faktycznie taką rangę mają. Nie wszystkie zresztą mogą czy wręcz powinny ją mieć. Przeważnie bowiem po szczytach, na których dochodzi do ustalenia głębokich, powodujących długofalowe implikacje zmian w funkcjonowaniu Sojuszu, postrzeganiu jego zadań i ich hierarchii czy sposobu organizacji zasobów, a takim właśnie był zeszłoroczny szczyt w Madrycie, kolejne spotkania przywódców państw członkowskich mają charakter bardziej roboczy czy też „operacyjny”, koncentrując się bardziej na sposobach wdrażania podjętych już wcześniej dalekosiężnych decyzji, czyli pracy niejako „u podstaw” czy też „organicznej”, ale o faktycznie kluczowym znaczeniu dla zdolności Sojuszu do efektywnego działania. I właśnie takim spotkaniem „wdrożeniowym” (follow up summit) był ostatni szczyt NATO w Wilnie, który oceniany z tej perspektywy należy uznać, zwłaszcza zważywszy na okoliczności zewnętrzne i potrzebę zaangażowania sojuszników w bieżącą pomoc dla walczącej z rosyjską agresją Ukrainy, za stosunkowo udany, co nie znaczy, że nie sygnalizujący pewnych wymagających reakcji słabości Sojuszu i wyzwań stojących przed nim w przyszłości.
Continue readingPoniżej prezentujemy komentarze autorstwa członków Stowarzyszenia Studiów Strategicznych odnoszące się do sytuacji Rosji w związku z buntem Grupy Wagnera.
Continue readingLawrence Freedman w resume swojej książki Przyszła wojna eksponuje uderzającą cechę sztuki wojennej – ciągłość [1]. Zdziwienie Freedmana wyrażone w tym zdaniu należy pewnie traktować jako swoistą intelektualną prowokację. Na przełomie XX/XXI wieku bowiem wobec dynamiki zmian, głównie ładu międzynarodowego, rewolucji informacyjnej, skokowego postępu w dziedzinie technologii – teoretyków i praktyków bardziej niż ciągłość zajmowała zmiana.
Continue reading